Barst je al in paniek uit bij het idee van spreken voor een groep? Maakt het voorstelrondje tijdens een Zoom-call je bloednerveus? Verdwijn je liever in een zinkgat dan dat je op een podium staat? Dan kan je met redelijk veel zekerheid stellen dat je spreekangst hebt.
Het goede nieuws: je bent niet alleen. Sterker nog, ongeveer driekwart van alle mensen heeft er last van. Die ene kwart makkelijke praters hebben trouwens echt geen speciale gave. Het verschil is gewoon dat zij hun zenuwen beter onder controle houden.
Gelukkig kan jij dat ook leren. En laat je in dit artikel nou een paar handige tips vinden om je daarmee te helpen. Iedereen verdient het om met zelfvertrouwen te praten voor een publiek, ook jij. Dat spreekt toch voor zich?
Wat is spreekangst?
Zelfs als je makkelijk kletst met vrienden en collega’s, kan je het nog steeds spannend vinden om publiekelijk het woord te nemen. Ook sociaal vaardige mensen hebben er moeite mee. Spreekangst, officieel glossofobie genaamd, is vergelijkbaar met podiumvrees of plankenkoorts. Het is een intense vrees om te spreken voor een groep mensen.
Spreekangst kent vele gradaties. Bij een lichte vorm krijg je last van klamme handjes, hoge hartslag en pijn in je maag. Spreken is dan niet prettig, maar het lukt nog net. In extreme vorm gaat je hart zo tekeer dat je in paniek raakt en met een complete black-out flauwvalt of huilend van het podium afrent.
Symptomen van spreekangst
De belangrijkste indicatie voor spreekangst, is dat je situaties vermijdt waar kans is dat je aan het woord zal zijn. Denk aan een vergadering met je team, de wekelijkse project-update of een telefoontje met een klant. Herken je onderstaande situaties? Dat heb je waarschijnlijk last van spreekangst.
- Tijdens een meeting wil je iets belangrijks zeggen, maar telkens als je de kans krijgt om in te haken blokkeer je en komt er geen woord uit je mond.
- Elke keer dat je denkt aan je presentie van volgende week, krijg je spontaan een zweetaanval en kan je je onmogelijk nog op je werk concentreren.
- Als er tijdens een speech een mini-kans is dat jij naar voren wordt gevraagd, zit je verstopt onder een tafel of achter een kamerplant.
Ondanks je verstoptechnieken, ontkom je er niet aan dat je soms toch moet spreken. In combinatie met spreekangst kan je de volgende lichamelijke reacties verwachten:
- Je hartslag en ademhaling gaan sneller
- Je handen, oksels en voorhoofd zweten
- Je voelt intense buikpijn opkomen
- Je stem trilt, slaat over en je struikelt over woorden
- Je wordt licht in je hoofd
Oorzaak van spreekangst
De spanning om in het openbaar te spreken is eigenlijk irrationeel. Je hebt er geen logische verklaring voor, want je bent namelijk prima in staat om te praten. Alleen voor de spiegel weet je je verhaal zelfverzekerd, enthousiast en overtuigend te vertellen. Maar om een of andere mysterieuze reden lukt dat niet als er meer dan een paar ogen op je gericht zijn.
Als je spreekt, loop je het risico dat je iets verkeerds zegt. Hoe groter de groep, hoe meer mensen die het niet met je eens kunnen zijn. Doemscenario’s gieren door je hoofd. Wat nou als je niet deskundig overkomt? Dan sta je daar op dat podium mooi voor schut en lacht iedereen je uit. Een doodenge gedachte.
De achterliggende oorzaak ligt vaak in een gebrek aan zelfvertrouwen. De angst om fouten te maken, dat anderen een negatieve mening over je hebben, om beoordeeld te worden. Die bange gevoelens zitten diepgeworteld in je systeem.
Nadelen van spreekangst
Spreekangst kan je op professioneel vlak flink belemmeren. Door een beetje brutaal te zijn, dwing je soms de kans op een nieuwe uitdaging af. Maar als je jezelf continu naar de achtergrond verplaatst, ben je simpelweg minder zichtbaar. Lekker veilig, maar dat betekent helaas ook dat je niet dezelfde mogelijkheden krijgt om jezelf te ontwikkelen.
Een ander nadeel van spreekangst is dat je minder snel van je afbijt. Vervelende situaties ga je het liefst gewoon uit de weg en je negeert het als iemand vervelend tegen je doet. Met zo’n passieve houding kom je onvoldoende voor jezelf op en geef je het signaal dat het oké is als iemand over je grenzen gaat.
5 tips om je spreekangst te overwinnen
Spreekangst overwin je niet zomaar. Het is een marathon, geen sprint. Door onderstaande tips te volgen zet je stappen in de goede richting. Blijf ermee oefenen, dan merk je langzaam maar zeker dat je steeds minder angst hebt om in het openbaar te spreken. Wie weet schuilt er wel een TED-talker in jou, maar op zich is een weekly update zonder zweetaanval ook al een mooi streven.
Vijf tips om je spreekangst te verminderen:
- Voorbereiden als een pro
- Adem in, adem uit
- Positief denken
- Laat je coachen
- Oefening baart kunst
Voorbereiden als een pro
Dit is een echte vertrouwensbooster. Of je nu moet uitleggen hoe een nieuwe tool werkt, of een PowerPoint met kwartaalcijfers moet presenteren, het scheelt de wereld als je je huiswerk hebt gedaan. Zorg ervoor dat je weet welke hoofdboodschap je wilt overbrengen, onthoud de belangrijkste argumenten en bedenk alvast wat je kan antwoorden op lastige vragen. Bonuspunten als je je praatje oefent voor de spiegel of met een goede vriend.
Adem in, adem uit
Als je gespannen bent, vergeet je tijdens het praten soms pauze te nemen om goed in te ademen. Doordat je slechts een klein deel van je longen gebruikt, raak je op een gegeven moment buiten adem en kan je geen woord meer zeggen. Gelukkig zijn er verschillende ademhalingstechnieken die je helpen rustig te blijven in stressvolle situaties.
Wanneer je focust op je ademhaling, waarbij je diep inademt door je neus en langzaam uitademt door je mond, merk je dat je hartslag daalt. Begin deze oefening al een paar minuten voordat je aan de beurt bent. Let er tijdens het spreken op dat je na het einde van elke zin rustig en volledig inademt. Je zult zien dat je zo een stuk relaxter praat.
Positief denken
Spreekangst komt voort uit een tekort aan zelfvertrouwen. Als er negatieve gedachten in je hoofd rondspoken als “Ik kom vast weer niet uit m’n woorden.” of “Ze gaan me allemaal uitlachen.”, zeg dan tegen jezelf: “Ik kan dit wel, want ik heb me supergoed voorbereid! Die mensen willen horen wat ik te zeggen heb, omdat ik degene ben die hier veel van weet.”
Bovendien is je publiek helemaal niet bezig met oordelen. Ze hebben er alle begrip voor als je een beetje zenuwachtig bent. Waarschijnlijk herkennen de meesten dat zelf maar al te goed.
Laat je coachen
Wil je snel beter worden in spreken in het openbaar? Volg dan een cursus voor presenteren of spreken op een podium. Je leert specifieke technieken die je veilig kan oefenen op je medecursisten.
Denk je dat de spreekangst bij jou te diep zit om zelf op te lossen? Schakel dan hulp in van een spreekcoach of therapeut. Samen onderzoek je de oorsprong van je probleem en probeer je daar met therapie een oplossing voor je vinden.
Oefening baart kunst
De enige manier om spreekangst te overwinnen, is door er zo veel mogelijk mee te oefenen. Leg de lat niet meteen te hoog. Bouw aan je zelfvertrouwen met het voeren van een paar ‘kleine gesprekken’. Neem bijvoorbeeld wat vaker het woord binnen je familie of met vrienden. Deze veilige setting is ideaal om feedback te vragen, dan hoor je direct hoe je overkomt.
Al gauw krijg je door dat praten voor een groep minder eng is dan je denkt. Wie weet krijg je de smaak helemaal te pakken en ga je het zelfs leuk vinden. Je zal niet de eerste zijn. Julia Roberts, Warren Buffet en Richard Branson zijn slechts een paar voorbeelden van grote sprekers die hun ernstige spreekangst hebben overwonnen.
FAQ
Heb ik spreekangst?
Grote kans dat je spreekangst hebt als je zenuwachtig wordt van het idee van praten voor een groep mensen en er alles aan doet om te vermijden dat je aan het woord komt.
Wat is spreekangst?
Spreekangst, of glossofobie, is de intense vrees om te spreken voor meerdere mensen. In lichte gevallen krijg je zweethanden en een hoge hartslag. In zware gevallen kan je een black-out krijgen of flauwvallen.
Waar komt spreekangst vandaan?
Spreekangst komt meestal door een gebrek aan zelfvertrouwen. Het is de angst om fouten te maken en daarop afgerekend te worden.
Hoe kun je spreekangst overwinnen?
Spreekangst kan je overwinnen door een goede voorbereiding van je verhaal, ademhalingsoefeningen, positieve gedachtes, cursussen en zo veel mogelijk oefenen met praten.
Deze artikelen vind je misschien ook interessant:
Effectief vergaderen
Bila
Functioneringsgesprek voorbereiden
Wat is bijscholing
